5.
Υπολογισμένο για μια επαναστατική εποχή, το Μανιφέστο περιέχει (στο τέλος του κεφαλαίου II) δέκα αιτήματα που ανταποκρίνονται στην περίοδο της άμεσης μετάβασης από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό. Στην Εισαγωγή-τους, το 1872, ο Μαρξ και ο Έγκελς διακηρύσσουν ότι αυτά τα αιτήματα έχουν ενμέρει απαρχαιωθεί και σε κάθε περίπτωση είναι δευτερεύουσας σημασίας.
Οι ρεφορμιστές άρπαξαν αυτή την εκτίμηση ερμηνεύοντάς-την στο πνεύμα ότι τα μεταβατικά επαναστατικά αιτήματα έχουν παραχωρήσει για πάντα τη θέση-τους στο σοσιαλδημοκρατικό «μίνιμουμ πρόγραμμα», το οποίο, όπως είναι πολύ γνωστό, δεν ξεπερνάει τα όρια της αστικής δημοκρατίας.
Στην πραγματικότητα, οι συγγραφείς του Μανιφέστου έδειξαν με μεγάλη ακρίβεια την κύρια διόρθωση του μεταβατικού-τους προγράμματος, δηλαδή ότι «η εργατική τάξη δεν μπορεί να πάρει στα χέρια-της την έτοιμη κρατική μηχανή και να την χρησιμοποιήσει για τους δικούς-της σκοπούς». Με άλλα λόγια, η διόρθωση διευθύνθηκε ενάντια στον φετιχισμό της αστικής δημοκρατίας.
Ο Μαρξ αργότερα αντέταξε στο καπιταλιστικό κράτος το κράτος του τύπου της Κομμούνας. Αυτός ο «τύπος» στη συνέχεια, πήρε την πιο ανάγλυφη μορφή των Σοβιέτ. Δεν μπορεί να υπάρχει επαναστατικό πρόγραμμα σήμερα χωρίς Σοβιέτ και χωρίς εργατικό έλεγχο.
Όσο για τα υπόλοιπα, τα δέκα αιτήματα του Μανιφέστου, που εμφανίστηκαν «πρόωρα» την εποχή της ειρηνικής κοινοβουλευτικής δραστηριότητας, έχουν σήμερα ξανακερδίσει την αληθινή-τους σημασία. Τα σοσιαλδημοκρατικά «μίνιμουμ προγράμματα», από την άλλη μεριά, έχουν απελπιστικά απαρχαιωθεί.
6. Βασιζόμενο στην προσδοκία ότι «η Γερμανική αστική Επανάσταση δεν θα είναι παρά το προανάκρουσμα της προλεταριακής επανάστασης που άμεσα θα ακολουθήσει», το Μανιφέστο παραθέτει τις προχωρημένες συνθήκες του ευρωπαϊκού πολιτισμού σε σύγκριση μ’ αυτές που υπήρχαν στην Αγγλία του 17ου αιώνα και στη Γαλλία του 18ου αιώνα και ακόμα την πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη του προλεταριάτου.
Το σφάλμα σ’ αυτή την πρόβλεψη δεν αφορά μόνο την ημερομηνία. Η Επανάσταση του 1848 αποκάλυψε μέσα σε λίγους μήνες ότι ακριβώς κάτω από πιο προχωρημένες συνθήκες, καμιά από τις αστικές τάξεις δεν είταν ικανή να ολοκληρώσει την επανάστάση: η μεγάλη και η μεσαία μπουρζουαζία είναι πολύ δεμένες με τους γαιοχτήμονες και εμποδίζονται από το φόβο των μαζών. Η μικροαστική τάξη είναι υπερβολικά διασπασμένη και με τις ηγετικές-της κορυφές να εξαρτώνται υπερβολικά από τη μεγάλη μπουρζουαζία.
Όπως φάνηκε από ολόκληρη την πορεία ανάπτυξης που ακολούθησε στην Ευρώπη και στην Ασία, η αστική επανάσταση, παρμένη καθεαυτή, δεν μπορεί πια, γενικά, να ολοκληρωθεί. Μια πλήρης εκκαθάριση των φεουδαρχικών σκουπιδιών από την κοινωνία μπορεί να συλληφθεί μόνο με τον όρο ότι το προλεταριάτο, απελευθερωμένο από την επιρροή των αστικών κομμάτων, μπορεί να πάρει τη θέση-του επικεφαλής της αγροτιάς και να εγκαθιδρύσει την επαναστατική-του διχτατορία.
Μ’ αυτό τον τρόπο, η αστική επανάσταση αλληλοσυμπλέκεται με το πρώτο στάδιο της σοσιαλιστικής επανάστασης, για να διαλυθεί στη συνέχεια στη δεύτερη. Έτσι, η εθνική επανάσταση γίνεται ένας κρίκος της παγκόσμιας επανάστασης. Ο μετασχηματισμός του οικονομικού θεμέλιου και όλων των κοινωνικών σχέσεων αποχτά ένα διαρκή χαραχτήρα.
Για τα επαναστατικά κόμματα στις καθυστερημένες χώρες της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, μια καθαρή κατανόηση της οργανικής σύνδεσης ανάμεσα στη δημοκρατική επανάσταση και τη διχτατορία του προλεταριάτου –και έτσι της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης– είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.
Οι ρεφορμιστές άρπαξαν αυτή την εκτίμηση ερμηνεύοντάς-την στο πνεύμα ότι τα μεταβατικά επαναστατικά αιτήματα έχουν παραχωρήσει για πάντα τη θέση-τους στο σοσιαλδημοκρατικό «μίνιμουμ πρόγραμμα», το οποίο, όπως είναι πολύ γνωστό, δεν ξεπερνάει τα όρια της αστικής δημοκρατίας.
Στην πραγματικότητα, οι συγγραφείς του Μανιφέστου έδειξαν με μεγάλη ακρίβεια την κύρια διόρθωση του μεταβατικού-τους προγράμματος, δηλαδή ότι «η εργατική τάξη δεν μπορεί να πάρει στα χέρια-της την έτοιμη κρατική μηχανή και να την χρησιμοποιήσει για τους δικούς-της σκοπούς». Με άλλα λόγια, η διόρθωση διευθύνθηκε ενάντια στον φετιχισμό της αστικής δημοκρατίας.
Ο Μαρξ αργότερα αντέταξε στο καπιταλιστικό κράτος το κράτος του τύπου της Κομμούνας. Αυτός ο «τύπος» στη συνέχεια, πήρε την πιο ανάγλυφη μορφή των Σοβιέτ. Δεν μπορεί να υπάρχει επαναστατικό πρόγραμμα σήμερα χωρίς Σοβιέτ και χωρίς εργατικό έλεγχο.
Όσο για τα υπόλοιπα, τα δέκα αιτήματα του Μανιφέστου, που εμφανίστηκαν «πρόωρα» την εποχή της ειρηνικής κοινοβουλευτικής δραστηριότητας, έχουν σήμερα ξανακερδίσει την αληθινή-τους σημασία. Τα σοσιαλδημοκρατικά «μίνιμουμ προγράμματα», από την άλλη μεριά, έχουν απελπιστικά απαρχαιωθεί.
6. Βασιζόμενο στην προσδοκία ότι «η Γερμανική αστική Επανάσταση δεν θα είναι παρά το προανάκρουσμα της προλεταριακής επανάστασης που άμεσα θα ακολουθήσει», το Μανιφέστο παραθέτει τις προχωρημένες συνθήκες του ευρωπαϊκού πολιτισμού σε σύγκριση μ’ αυτές που υπήρχαν στην Αγγλία του 17ου αιώνα και στη Γαλλία του 18ου αιώνα και ακόμα την πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη του προλεταριάτου.
Το σφάλμα σ’ αυτή την πρόβλεψη δεν αφορά μόνο την ημερομηνία. Η Επανάσταση του 1848 αποκάλυψε μέσα σε λίγους μήνες ότι ακριβώς κάτω από πιο προχωρημένες συνθήκες, καμιά από τις αστικές τάξεις δεν είταν ικανή να ολοκληρώσει την επανάστάση: η μεγάλη και η μεσαία μπουρζουαζία είναι πολύ δεμένες με τους γαιοχτήμονες και εμποδίζονται από το φόβο των μαζών. Η μικροαστική τάξη είναι υπερβολικά διασπασμένη και με τις ηγετικές-της κορυφές να εξαρτώνται υπερβολικά από τη μεγάλη μπουρζουαζία.
Όπως φάνηκε από ολόκληρη την πορεία ανάπτυξης που ακολούθησε στην Ευρώπη και στην Ασία, η αστική επανάσταση, παρμένη καθεαυτή, δεν μπορεί πια, γενικά, να ολοκληρωθεί. Μια πλήρης εκκαθάριση των φεουδαρχικών σκουπιδιών από την κοινωνία μπορεί να συλληφθεί μόνο με τον όρο ότι το προλεταριάτο, απελευθερωμένο από την επιρροή των αστικών κομμάτων, μπορεί να πάρει τη θέση-του επικεφαλής της αγροτιάς και να εγκαθιδρύσει την επαναστατική-του διχτατορία.
Μ’ αυτό τον τρόπο, η αστική επανάσταση αλληλοσυμπλέκεται με το πρώτο στάδιο της σοσιαλιστικής επανάστασης, για να διαλυθεί στη συνέχεια στη δεύτερη. Έτσι, η εθνική επανάσταση γίνεται ένας κρίκος της παγκόσμιας επανάστασης. Ο μετασχηματισμός του οικονομικού θεμέλιου και όλων των κοινωνικών σχέσεων αποχτά ένα διαρκή χαραχτήρα.
Για τα επαναστατικά κόμματα στις καθυστερημένες χώρες της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, μια καθαρή κατανόηση της οργανικής σύνδεσης ανάμεσα στη δημοκρατική επανάσταση και τη διχτατορία του προλεταριάτου –και έτσι της διεθνούς σοσιαλιστικής επανάστασης– είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου.
(απ το «Ο Τρότσκι για το Κομμουνιστικό Μανιφέστο»)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου